Lęk i strach jest doświadczeniem każdego człowieka, bardzo naturalnym i rozwojowym stanem, który ostrzega naslek przed niebezpieczeństwem. Dzieci doświadczają innych lęków niż dorośli, zazwyczaj przybierają konkretną postać lub są związane z konkretnym przedmiotem. Wiele lęków zanika z wiekiem, kiedy dzieci uczą się radzić sobie z kolejnymi wyzwaniami stawianymi przez życie. Jednak czasami lęk może przybrać nadmierną postać. Może wpływać na funkcjonowanie i dezorganizować zachowanie dziecka, w takim przypadku mamy do czynienia z zaburzeniami lękowymi.

Przyczyny

Przyczyn odczuwania lęku może być wiele, jedną jest miedzy innymi styl wychowania, zbyt nadopiekuńczy i chroniący rodzice lub skłonni do krytyki i surowego wychowania. Swoim zachowaniem wzmacniają u dzieci postawę lękową. Również ,,lękowy rodzic” jest modelem zachowania dla swojego dziecka. Zachwiane poczucie bezpieczeństwa i brak oparcia ze strony najbliższych, również może wpływać na zachowanie dziecka.
Przeżycie odrzucenia przez osoby znaczące, traumy lub przemocy ze strony rówieśników, nagłe, niespodziewane wypadki: śmierć kogoś bliskiego, poważna choroba, nadużycie seksualne również mogą być pierwotną przyczynę lęku u dziecka. Podobnie, jak zmiany w życiu związane z przeprowadzką, zmianą szkoły, czy pójściem do przedszkola.

Objawy

Lęk może przyjąć charakter chorobowy, zaburzając codzienne aktywności dziecka. Reakcje na dane bodźce są nadmierne, dziecku stale towarzyszy niepokój, napięcie i poczucie zagrożenia. Pojawiają się objawy somatyczne takie jak: biegunka, blednięcie skóry, nadmierne pocenie, bóle głowy i brzucha, bezsenność. Dzieci odczuwające lęk niechętnie podejmują nowe aktywności, nie angażują się w życie szkoły i klasy, są niepewne własnych umiejętności, a także z trudnością dostosowują się do zmieniających się wymagań nauczycieli, rodziców i rówieśników.

Najczęstsze lęki u dzieci:
• Lęk separacyjny – związany z rozłąka z osobami znaczącymi, może powodować silne dolegliwości: bóle głowy, wymioty, histerię.
• Lęk uogólniony – niepokój, zamartwianie się bez konkretnej przyczyny, obawa o sytuację rodzinną, przyszłość, umiejętności dziecka w danej sytuacji, poczucie przytłaczającej bezradności.
• Fobie – lęki wobec konkretnego przedmiotu lub sytuacji, może przyjmować postać ataku paniki: silny lęk przed ciemnością, wysokością, otwartą przestrzenią, pająkami, widokiem krwi itp.
• Zespół lęku napadowego – nawracające napady paniki, bardzo silny lęk, na pograniczu histerii, z objawami somatycznymi – dusznościami, omdleniami, zawrotami głowy. Brak kontroli nad sobą, dziecko może doświadczać poczucia, że zaraz umrze.

Jak sobie radzić?

Wzmożone zaburzenia lękowe powinny być skonsultowane z psychologiem lub psychoterapeutą. Sprawdzoną terapią radzenia sobie z zaburzeniami lękowymi jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, która pomaga oswoić, zrozumieć i zneutralizować konkretny lęk. Ważna jest również współpraca z rodzicami, którzy również powinni dostać wsparcie oraz rzetelną wiedzę, jak wspomagać dziecko w radzeniu sobie z lękami. Jeśli zaburzenia lękowe są udziałem całej rodziny, najbardziej skuteczna będzie terapia wszystkich członków rodziny.

Bibliografia:

Pilecka W. (red), (2011). Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży. Kraków, WUJ
Wells A. (2010). Terapia poznawcza zaburzeń lękowych. Kraków, WUJ

Zapisz

Zapisz

Zapisz