Depresja u młodzieży – jak pomóc nastolatkowi?
Depresja młodzieńcza to zaburzenie emocjonalne, które ma charakterystyczne objawy: pojawia się apatia, spadek motywacji i energii, utrzymuje się długotrwały stan smutku. Młody człowiek jest zniechęcony i nieobecny, nie podejmuje aktywności, ani nie chce angażować się w codzienne obowiązki.
Nastolatek a smutek
Objawy depresji u młodzieży (pisaliśmy o tym tutaj) są podobne do symptomów u dorosłych: spadek nastroju, apatia, przygnębienie, brak motywacji do czegokolwiek. Utrata odczuwania przyjemności z cieszących do tej pory aktywności oraz rezygnowanie z uczestnictwa w życiu rodzinnym, szkolnym i towarzyskim. Nastolatek może przeżywać naprzemiennie okresy głębokiego smutku, irytacji, rozdrażnienia. Według różnych danych rozpowszechnienie depresji u młodzieży sięga około 10-15% populacji.
Depresja pojawiająca się u nastolatków jest związana z zaburzeniami hormonalnymi jakich doświadczają młodzi ludzie w czasie okresu dojrzewania. Zmiany fizjologiczne, zmiany ról społecznych, nowe obowiązki, duża ilość nowych doświadczeń oraz trudności z zaakceptowaniem nowego obrazu własnej osoby, może wpływać na pogorszenie nastroju, zniechęcenie oraz większą podatność na rozwój zaburzeń depresyjnych.
Etiologia depresji jest skomplikowana – nakładają się na nią przyczyny genetyczne, biochemiczne
i psychogenne. Jedną z przyczyn jest niski poziom serotoniny – neuroprzekaźnika, który pozytywnie wpływa na nastrój. W grupie ryzyka znajdują się osoby, których rodzice doświadczyli zaburzeń depresyjnych.
Jak pomóc młodzieży uporać się z depresją?
Depresja u młodzieży może być trudna do zdiagnozowania, ze względu na panujące stereotypy dotyczące młodych osób, trudności z rozróżnieniem objawów ,,burzy hormonalnej” od symptomów depresji.
Wyróżnia się kilka postaci depresji u nastolatków:
– postać apatyczno-abuliczna – zaniedbanie wyglądu zewnętrznego, izolacja społeczna, unikanie celowej aktywności,
– postać rezygnacyjna – poczucie pustki egzystencjalnej, marazm, fatalizm, brak sensu życia, rezygnacja z zainteresowań, odczuwanie cierpienia, myśli i próby samobójcze,
– postać buntownicza – nadmiar energii manifestowany nadmierną kłótliwością, wybuchami złości, opór czynny lub bierny przeciwko normom i zasadom społecznym,
– postać labilna – duża zmienność nastroju, okresy wzmożonej płaczliwości, podwyższonego nastroju, poczucie winy, z okresami buntu.
Aby rozpoznać depresje u nastolatka, należy przeanalizować kryteria diagnostyczne depresji: obniżenie nastroju, utratę zainteresowań i brak odczuwania przyjemności z dotychczasowych aktywności, zmniejszenie energii, wzmożona męczliwość. Należy wziąć pod uwagę czas trwania objawów oraz konieczne jest wykluczenie chorób lub dolegliwości somatycznych, które dają podobne objawy.
Depresję młodzieńczą można leczyć psychoterapią oraz farmakoterapią. Leki są często niezbędne na początku terapii, aby zmniejszyć najbardziej uciążliwe objawy. Różne formy psychoterapii – indywidualna czy grupowa powinny być wdrażane równolegle do farmakoterapii, aby leczyć nie tylko objawy, ale również przyczyny choroby.